Eski Linux dağıtımı Debian'dan doğan Linux dağıtımları arasında herhalde en çok tutulanı Ubuntu'dur. Belki de Linux'ların usta kullanıcılar veya programcılar için olduğu düşüncesine atfen “İnsanlar için Linux (Linux for human beings)” fikriyle hareket eden Ubuntu, herkesin kolayca kullanabileceği, basit yapılı ama hem yapılan çalışmaların hem de Debian'ın getirileriyle oldukça kuvvetli bir dağıtım olmayı hedefliyor ve peşin söyleyebiliriz ki bunu da başarıyor. Bu yazımızda Feisty Fawn kod adıyla anılan Ubuntu 7.04 sürümünü inceliyoruz.
Ubuntu 7.04: Feisty Fawn
Gnome masaüstü etrafında şekillendirilmiş Ubuntu, geniş paket desteğiyle kendi içinden projeler doğmasına da izin veriyor. KDE kullanılan Ubuntu projesine Kubuntu deniyor. Düşük donanıma sahip sistemler düşünülerek hazırlanmış bir proje de Xubuntu; Xfce grafik masaüstü ortamı ile gelen bir Ubuntu. Edubuntu ise eğitim projeleri için düşünülmüş. Bunlar dışında Fluxbuntu (Fluxbox masaüstü) gibi daha küçük yan projeler de bulunuyor.
Yazı için kullandığımız sürüm, bu adresten indirebileceğiniz, tek CD'ye sığan bir ISO dosyası olarak indirildi. Bu dosyayla oluşturulan CD, bir “Live CD”, yani bu CD'den açtıktan sonra tam donanımlı bir Ubuntu masaüstü ortamına sahip oluyorsunuz. Grafik tabanlı kurulum arabirimine girmeden önce masaüstünde gezinebilir ve deneyim kazanabilir, ayrıca donanımınızın Ubuntu ile ne kadar uyumlu olduğu hakkında fikir edinebilirsiniz. Aynı şekilde kurulum sırasında da bilgisayarınız kullanım dışı kalmıyor. Bu yaklaşım, kurulum süresince ve belki de sürücülerle ek yazılımı kurana kadar bilgisayarınızla işlem yapamadığınız Windows yaklaşımına göre avantajlı. Feisty Fawn'un içeriğine kısa bir bakışla şunların öne çıkarıldığını görüyoruz:
- Gnome 2.18.1 Masaüstü Ortamı
- OpenOffice.Org ofis yazılım paketi
- Tümleşik kişisel bilgi yönetimi için Evolution
- Firefox İnternet tarayıcı
- GIMP ve benzeri resim yazılımı
- Çok miktarda dil için destek
Diğer modern Linux dağıtımlarında da olduğu gibi, Ubuntu da daha ilk kurulumdan bütün bir masaüstü ortamıyla geldiği için bir liste oluşturmak olanaksız. Bunun yerine yazıda ilerledikçe özellikleri göreceğiz. Donanım gereksinimlerinde ise 256 MB bellek ve 2 GB disk alanından sözedilmiş. Daha çevik bir masaüstü için 512 MB öneriliyor, gerçekten de 512 MB belleğe sahip dizüstü inceleme sisteminde göze çarpan bir sorun yaşamadan çalışıyor. 256 MB bellek, Ubuntu'nun potansiyel rakipleri için de düşük kaldığından denemeye gerek görmedik; aslında 256 MB ve aşağısı için Xubuntu gibi bir almaşığa yönelmek daha anlamlı. İşlemci gücü içinse bir şey söylenmemiş, daha önceki deneyimlerimizden ve dizüstü sistemin işlemcisinin genellikle düşük frekanslarda şikayet etmeden çalışmasından, işlemciyle ilgili bir sorun yaşamayacağınızı öngörebiliriz. Bellek miktarı bu aşamada önem kazanıyor. İnceleme sistemlerimiz şöyle:
Masaüstü sistemi:
| Anakart | ABIT AT7-MAX2 |
| İşlemci | AMD Athlon XP 1700+, 2500+'a overclock edilmiş |
| Bellek | BigBoy 2 x 1GB DDR-400 |
| Ekran Kartı | ATI Radeon 9600XT |
| Sabit Disk | 200GB + 80 GB Seagate 7200.7 |
| Optik Sürücüler | DVD-RW, DVD okuyucu |
| Monitör | Hyundai L72S 17” LCD, 1280×1024 çözünürlük |
| Klavye / Fare | Logitech Cordless Desktop Express |
Bu sistem, daha önce Microsoft Windows Vista incelemesi yaptığımız sistem, sadece 200 GB sabit disk fazlalığı var. 200 GB olan disk, hdparm aracının bildirdiğine göre 80 GB olandan belirgin şekilde hızlı. 80 GB disk 45 MB/s verirken, diğeri 70 MB/s ve üzeri sonuçlar veriyor, bu nedenle diskten okumaya bağlı başarım karşılaştırması yapmamaya çalışacağız.
Dizüstü sistem:
| Model | HP-Compaq nx9005 |
| İşlemci | AMD Athlon XP Mobile 2400+ |
| Bellek | 512MB DDR-266 |
| Ekran Kartı | Tümleşik, paylaşımlı ATI Mobile Radeon IGP 320M |
| Sabit Disk | 30 GB 4200 rpm |
| Monitör | 15” 1024×768 çözünürlük |
| Optik Sürücü | CDRW-DVD kombo |
| Diğer | Synaptics Touchpad |
Dizüstü sistemdeki sabit disk, başarım üzerindeki en büyük olumsuz etken. Dakikada 4200 devirle dönen plakalar nedeniyle yaklaşık 25 MB/s aktarım hızlarının ötesine geçemiyor. Bunun dışında pek fazla bir başarım sorunu olmadı. Bu sistem, sırasıyla görüntü yongası ve sabit diske yüklenen, gelişmiş grafik arabirim ve indeksleme gibi Vista özelliklerini doyurucu bir başarımla sunmaktan uzak.
Kurulum
Ubuntu, bir önceki sürümünde olduğu gibi bu sürümde de bir Live CD (çalışan CD) olarak geliyor. Sisteminizi CD'den açılmaya ayarlayıp açtığınızda tam donanımlı bir masaüstü ortamına düşüyorsunuz.
Sade masaüstü ortamı, aynı zamanda kurulumdan sonra elde edeceğiniz masaüstünün hemen hemen aynısı. Examples dizini altında, Nelson Mandela'nın bir videosu, çeşitli ofis belgeleri gibi örnek dosyalar var ve doğrudan kullanıma hazırlar. Install simgesi, 7 adımdan oluşan kurulum aracını harekete geçiriyor. Masaüstü sistemimizde yaklaşık yarım saat süren kurulum boyunca sistemi kullanabiliyorsunuz, böylece kurulumu beklerken bilgisayar işlevsiz kalmıyor. O an yapmanız gereken işleri yürütebileceğiniz gibi Ubuntu'ya ısınma turları da atabileceğiniz bu yaklaşım, çalışan CD yerine sadece kurulum için özel bir CD kullanan Linux dağıtımları ve tabii Windows'ların yanında bir avantaj olarak sayılabilir. Ayrıca donanımınızın Ubuntu'yla ne derece sorunsuz çalışacağını çalışan CD ortamında kestirebilirsiniz. Bu çalışma ortamından sabit disklerinize de ulaşabiliyorsunuz, ancak NTFS disk bölümlerinize yazamıyorsunuz. Bunun nedeni, Linux çekirdeğindeki NTFS desteğinin henüz kısıtlı olması. Ancak kurduktan sonra birkaç tıklamayla NTFS dizinlerinize rahatlıkla ulaşmanızı sağlayan ntfs-3g (ntfs-3. generation) yazılımını kurabiliyorsunuz. Install simgesiyle başlayan kurulum, dil seçiminden sonra oldukça basit ilerliyor. Yalnız her zamanki gibi sabit disk bölümü hazırlama kısmına dikkat etmenizi önereceğiz.
Çoğu kullanıcı Linux'a varolan Windows'unun yanında ikinci işletim sistemi olarak başladığı için, disk bölümlendirme işini kurulum aracına bırakmak pek akıl karı değil. Kendi tercihlerinize göre yapmanızı öneriyoruz.
Elle yapmayı seçtiğinizde karşınıza buna benzer bir ekran çıkacaktır. Korkmayın, bizim test sisteminde sürekli bir işletim sistemi kurup diğerini kaldırdığımız için bu kadar çok bölüm var. Sizinkinde sadece Windows için kullandığınız bölümleri göreceksiniz. Bu araç yardımıyla diskinizde Ubuntu için yer açabilir ve açtığınız yere kurulum yapabilirsiniz. Eğer ilk kez kullanacaksanız, bölümlerinizi alışık olduğunuz Windows altında hazırlamış olmak işinize gelebilir. Ancak Windows altında üçüncü taraf yazılımı kullanmanız gerekecektir, zira Windows XP'nin disk yönetim aracı, veri kaybı olmadan değişiklik yapmaya elverişli değil.
Ubuntu bir ayar aktarma yardımcısını da kuruluma dahil etmiş. Yardımcı, Masaüstü sistemimizdeki Windows ve Pardus işletim sistemlerini göremezken, dizüstü sistemdeki Windows kurulumunun ayarlarını aktarabildi. Ancak tabii bu aktarımı "her şey dahil" düşünmemelisiniz; örneğin dizüstü sistemde kurulum sonrası masaüstünde çıkan Internet Explorer simgesi, olmayan Internet Explorer'ı çalıştırmıyor. 
Kafa karıştırmadan işleyen kurulum süreci yaklaşık yarım saat alıyor. Biz de o süre içinde İnternette gezinip, belki Gaim kullanarak arkadaşlarımızla sohbet ediyoruz.
Sisteme ilk giriş: Masaüstü ve genel kullanım
Kurulumdan sonra sistem yeniden başlıyor. İşletim sistemi seçim ekranı görsel açıdan pek etkileyici sayılmaz. Ubuntu seçiliyken Enter tuşuna basarak sistemi açıyorsunuz. Siyah ekran üzerinde akan bilgilendirici yazılar yerine, turuncu-kahverengi ağırlıklı Ubuntu açılış ekranı size eşlik ediyor. Açılış bizim sistemlerde Pardus'a göre biraz daha uzun sürüyor, ayrıca dizüstü sistemde sürekli dosya sistemi kontrolü yaptığından, yine Pardus'a göre belirgin şekilde yavaş kalıyor. Bu açıkça özel bir durum.
Kurulum sırasında belirttiğiniz şifre ve kullanıcı adıyla sisteme giriş yapınca, çalışan CD ortamındakine benzeyen bu ortamla karşılanıyorsunuz. Sabit diskinizde saptanan bölümler sisteme bağlanmış ve simgeleri masaüstüne bırakılmış. Bunun dışında masaüstünde bir simge bulunmuyor. Ekranın üst kenarında bulunan panelde, Ubuntu kullanımınız boyunca en sık uğrayacağınız üç menü bulunuyor. Hemen yanında program başlatıcıları var. Bu alana dilediğiniz program başlatıcılarını ekleyebilir, sistem izleyici gibi çeşitli programcıkları yerleştirebilirsiniz. Bölgenin sağ tarafı “bilgilendirme alanı”, çalışırken sizi bilgilendirmesi gereken programların simgeleri gibi cisimler barındırıyor. Windows altında görev çubuğunun sağ tarafındakine benzer bir işlev. Sağ üst köşede ise sistemi kapatmayla ilgili seçenekler sunan düğme var; buna bastığınızda sistemi beklemeye alma, oturumdan çıkış veya sistemi kapatma gibi işleri içeren listeye ulaşıyorsunuz. Alt kısımdaki panelde ise soldan sağa masaüstünü gösterme düğmesi, açık programların yerleştiği görev çubuğu, sanal masaüstü seçim aracı ve çöp kutusu bulunuyor.
Ya da eğer Ubuntu diğer işletim sistemi ayarlarınızı aktarabildiyse böyle bir masaüstü görürsünüz. Yukarıdaki ekran görüntüsü dizüstü sistemde biraz kurcalandıktan sonra alındı; dikkatli bakarsanız sağ altta sanal masaüstü göstergesinde diğer masaüstünde tam da bu yazıyı yazmak için açık olan Nvu'un simgesini farkedebilirsiniz. Üst panele sık kullanılan bazı programların başlatıcılarını ve dizüstü işlemcimizin anlık hızını gösteren programcığı yerleştirdik. Internet Explorer simgesi ise Windows masaüstünden geliyor ama işlevsiz.
Diğer büyük masaüstü ortamı KDE gibi, Ubuntu'yla gelen Gnome'da da kişiselleştirmeye önem veriliyor. Daha masaüstünden başlayan kişiselleştirme olanakları, masaüstü duvar kağıdı ve benzeri basit makyajlamalarla sınırlı değil. Simgelere amblemler atayabiliyor ve notlar ekleyebiliyorsunuz. Masaüstünde bulunan simgelerde ise bunlara ek olarak simge boyutlarını da değiştirebiliyorsunuz. Kullanıcıyla görsel etkileşim bu tür yöntemlerle verimliliğe katkıda bulunabiliyor.
Dosya tarayıcısında pek çok belge için önizleme kullanılıyor. "Breadcrumb" yöntemiyle gezinti Gnome'da uzun zamandır vardı. Burada adres çubuğu yerine, o anda bulunulan dizin farklı gözükecek şekilde, alt ve üst dizinlere giden simgeler de bulunuyor. Yukarıda açık olan dizin, Frost adlı diskin altındaki "akademik". Yine akademik dizininin altında bulunan müzik dizinine de uğrayıp, buraya geri dönmüşüz. Dosya tarayıcının sol tarafında sık kullanılan yerlere sayısını artırabileceğiniz bağlantılar var. Simgelerin boyutlarını tek tek değiştiremeseniz de, görüntü büyüklüğünü ve biçimini değiştirebiliyorsunuz.
İzninizle masaüstünü bizim PC Labs duvar kağıtlarından biriyle değiştirdik. Yazar motivasyonu için tabii…
Simgeler gibi tek tek özelleştirmek istediğiniz şeyler dışında, sistemin genelinin görünümünü de değiştirebilirsiniz. İnternet üzerinde Ubuntu, daha doğrusu Gnome için hazırlanmış temalara ulaşmak olanaklı. Bu temalarla sisteminizi yukarıdaki hale birkaç tıklamayla getirebileceğiniz gibi, herhangi birini şablon olarak kullanarak tamamen kendinize özel bir tema da oluşturabilir, kaydedebilirsiniz.
Panellere saydamlık etkileri verilebildiği gibi, dilediğiniz kadar panel de ekleyebiliyorsunuz. Tabii bu panellere de ufak uygulamalar… Yukarıdaki ekran, Wanda adlı balıktan geliyor. Gece vakti kod yazmaktan bunaldığınızda, panelde yüzmekte olan Wanda sizinle "geyik muhabbeti" yapıyor.
Çeşitli üç boyut etkileri sağlayan Beryl de Ubuntu altında kolaylıkla kurulabiliyor. Beryl, birkaç yıl öncesinden kalma görüntü donanımıyla bile doyurucu bir başarımla çalışabiliyor.
Uygulamalar: Tam donanımlı işletim sistemi
Çok tutulan Linux dağıtımları için bu başlık gereksiz kalıyor aslında. Bugün tek CD'lik bir Linux dağıtımında, son kullanıcının masaüstünde ihtiyaç duyabileceği hemen hemen her şey birlikte geliyor. Bu gelenek Ubuntu'da da geçerli, ancak ilk kez deneyecek kullanıcıların içini rahatlatmak için şöyle bir bahsetmek gerek.
Ubuntu'da çokluortam uygulamaları için temel bileşenler, yukarıdaki ekran görüntüsünde görülen Sound Juicer, Rhythmbox ve Totem. Sound Juicer ile ses CD'lerinizi sabit diskinize kodlayarak aktarabiliyorsunuz. Rhythmbox, kapsamlı bir müzikçalar/albüm yöneticisi. Eklentilerle genişletilebilen yazılım, müzik arşivinizi kütüphane olarak kullanmanızı sağlıyor. Totem ise video oynatıcı.
Bir grup basit masaüstü oyunu ile can sıkıntısı gideriliyor. Gelişmiş üç boyutlu oyunlar beklemeyin, daha çok mayın tarlası gibi şeyler…
İnternet uygulamaları tarafında, İnternet gezintisi için Firefox, e-posta ve kişisel bilgi yönetimi işlerini birlikte yürüten Evolution, MSN, ICQ ve Yahoo gibi çok kullanılan anlık sohbet protokolleriyle yazışmayı sağlayan Gaim (artık Pidgin olacak) ve VOIP/konferans işlevine sahip Ekiga geliyor. Aynı menüde olmayan Ağ Yöneticisi (Network Manager), teorik olarak kablolu ve kablosuz ağlarınızı kontrol etmek için bildirim alanında bekliyor. Feisty Fawn için WPA'nın da dahil olması gerekiyordu, ancak ağ yöneticisi şu anda sorunlu gözüküyor. Denemelerimizde bir türlü kablosuz ağa bağlanamadık ve biraz uğraşmamız gerekti.
Grafik uygulamaları altında GIMP ve F-Spot en çok kullanacaklarınız. GIMP, çoğu normal masaüstü kullanıcısı için Photoshop'un bir almaşığı. Photoshop kadar gelişmiş değil, ancak gündelik kullanım ihtiyaçlarını karşılayabiliyor. Photoshop'un lisans ücreti ile karşılaştırıldığında, gerçekten Photoshop gibi bir yazılıma ihtiyaç duyan bir profesyonel değilseniz, 0 YTL tutarındaki fiyatıyla anlam kazanıyor. F-Spot ise sayısal kameranız veya sabit diskiniz gibi kaynaklardan fotografları albümlemeye yarıyor. Resimler için etiketleme özelliği ve kırmızı göz giderme gibi işlevlerle, sayısal fotograf birikimlerinizi bilgisayarınızda düzenli tutmanın başarılı bir yolu. Bunlar dışında basit resim görüntüleme için gThumb ve tarayıcınızdan (Scanner) bilgisayarınıza belge aktarmak için XSane, menü içinde.
Bileşenlerine kısa bir bakışla anlaşıldığı gibi Ubuntu, uygulama yazılımları için de basitliği tercih ediyor. Sistemde "Bir görev, bir uygulama" gibi bir yol izlenmiş. Böylece menülerdeki kalabalıklığın ve kullanıcının kafasının karışmasının önüne geçiliyor. Büyük ölçüde başarılı olan bu seçim, bazı durumlar için biraz fazla iddialı kalmış diyebiliriz. Örneğin Pardus altında, KDE ile gelen Kaffeine video(çoklu ortam) oynatıcısı dışında, MPlayer da kuruluma dahil geliyor. Varsayılan video oynatıcısı Kaffeine, ama Kaffeine'in sorun çıkardığı yerde MPlayer ile çözüme ulaşabiliyorsunuz. Ubuntu'da da MPlayer'ı kurmak -ileride bahsedeceğimiz paket yönetim sistemi sayesinde- çocuk oyuncağı, ancak oraya kadar henüz gelmemiş kullanıcı, Ubuntu'nun Totem video oynatıcısının belli video dosyalarını oynatamadığı sonucuna varmakta aceleci davranabilir.
Yine bir tasarım seçimi olarak, açık kaynak olmayan yazılımdan büyük oranda kaçınılmış. Örneğin, temel kurulumda DVD'leri veya Windows Media dosyalarını oynatamıyorsunuz, ancak oynatmak istediğinizde Ubuntu bir hatırlatmayla birlikte bu kapalı kaynak kod çözücüleri kurabileceğini söylüyor ve 1-2 tıklama ile bu kod çözücüler zahmetsizce sisteme otomatik olarak kuruluyor. Yine de, gerektiği zaman kendiliğinden kurabilmek gibi bir özellik bulunduğu halde, siz el atmadan çözülemeyen durumların olduğu da oynatılamayan bazı video dosyalarından açıkça anlaşılıyor.
Altyapı ve Donanım Desteği
Feisty Fawn'un da etrafında şekillendiği Linux çekirdeğinin donanım desteği için net bir şeyler söylemek kolay değil. Pek çok türde donanım için ek sürücü disklerine gereksinim duymadan destek sağlanıyor, ama yine de bunlar her kullanıcının donanımını karşılamayabiliyor. Hem dizüstü, hem de masaüstü sistemimizde donanımın hemen hemen tamamı tanındı. Bunlara ek olarak USB'den bağladığımız çeşitli taşınabilir bellek/müzikçalar aygıtlar da sistem tarafından doğru bir şekilde görüldü, ve yazıcı ayarları da oldukça kolaydı. Tanınmayan donanım ise -çok şükür- dizüstü sistemimizin hiç kullanmadığımız çevirmeli modemi gibi, Windows'a özel üretilen bileşenleriydi. Bununla birlikte, daha yeni donanımlarda yaşanan sorunlara da rastlanabiliyor. Daha çok üreticilerden kaynaklanan bu durum, yine de son kullanıcının endişelenmesi için yeterli.
Ubuntu, tıpkı DVD kod çözücüleri ve benzeri sahipli/kapalı kod yazılım gibi, kapalı kod donanım sürücüleri için de indirme yöntemleri sunuyor. Örneğin nVidia üretimi yongaları taşıyan ekran kartları için nVidia'dan sağlanan ama açık kaynak olmayan sürücüler dilerseniz paket yöneticisinden birkaç tıklamayla kurulabiliyor.
Sunduklarına oranlarsanız, Linux masaüstü dağıtımları genellikle düşük donanım gereksinimine sahip, ve Ubuntu da buna uyuyor. Ayrı ayrı uygulamalardaki aksaklıklar nedeniyle işlemci yükü çok artabiliyor ancak sistem geneli bugün düşük sayılabilecek bir donanımla bile çalışabiliyor. Buna bir örnek, Firefox altında Flash animasyonları. Flash animasyonları içeren sitelerde işlemci yükü artabiliyor. Ancak bir uygulama kilitlense bile, sistemin genelinin göçmemesi bir artı. Bu durumda pencere yöneticisi bile diğer uygulamaları idare edebiliyor ve kilitlenen uygulamanın yarattığı sorun sistem geneline yansımıyor.
Diğer çoğu Linux dağıtımının aksine, sistemin bir "Root" kullanıcısı yok. Dikkat ederseniz, kurulum sırasında da bir root parolası da istemiyor. Normalde yönetimsel işleri yapmak için kullanılan root hesabı, Ubuntu'da kullanılmıyor; bunun yerine "sudo" komutu geniş yer bulmuş. sudo ile, belirlenmiş kullanıcılar yönetici haklarıyla program çalıştırabiliyor, ancak bu sırada root kimliğine bürünmeleri gerekmiyor. Yönetici hakları isteyen bir işlemde, ekran kararıyor ve sizden yönetici haklarına sahipseniz kullanıcı parolanız isteniyor. Bu sırada diğer pencerelerle ilgili bir işlem yapamıyorsunuz. İlla ki benzetmek isterseniz Windows Vista'nın UAC'sine benzetebilirsiniz, ancak kullanıcının yönetici haklarına ihtiyaç duymadan yapabilecekleri ile yönetici haklarının gerektiği durumlar Linux altında yıllardır ayrı olduğu için, daha başarılı diyebiliriz.
Paket yönetim sistemi, Debian ve ondan doğan dağıtımların en güçlü olduğu taraflarından biri olarak Ubuntu'ya da miras kalmış. "deb" uzantılı paket dosyalarından binlerce uygulamaya ulaşabiliyorsunuz. Bu uygulamalar, bağımlılık denetimi dahil olmak üzere paket yöneticisi tarafından uygun şekilde internetten indirilip kuruluyor. Debian'dan belirgin bir fark, program depolarındaki sürümlerde görülüyor. Debian daha "muhafazakar" diyebileceğimiz bir depo yapısı var; kararlılığı kesin olmayan paketler ana depolarda bulunmuyor ve bu nedenle de standart bir Debian kurulumunda daha çok eski sürümleri kullanıyorsunuz. Ubuntu'nun depoları ise, Debian açısından bakıldığında "kararsız" denebilecek yazılımları da içeriyor.
Ubuntu altında Gnome için yazılmış bir tür Program Ekle/Kaldır aracı var. Bu araca Uygulamalar menüsünden ulaşılıyor. Ayrıca paket depolarında olmayıp, ayrıca internetten indirdiğiniz .deb paketleri de bu araç yardımıyla kuruluyor.
Ama Ubuntu'da bir program cenneti varsa, burasıdır. Synaptic paket yöneticisi, aslında Debian'dan gelen metin tabanlı paket yönetim sistemi için bir grafik arabirim. Sistem>>Yönetim altından ulaşılan Synaptic ile Ubuntu depolarındaki binlerce program arasında arama yapabilir ve birkaç tıklamayla bağımlılıkları dahil kurabilirsiniz. Paket grupları kabaca dörde bölünmüş. Main (ana) depo, Ubuntu'nun açık kaynağa bağlı kalma felsefesine uygun paketleri barındırıyor. Restricted, genel olarak kapalı kaynak kodlu donanım sürücüleri gibi, düzgün bir kullanım için mutlaka gerekli paketleri kapsıyor. Bunun dışında Universe ve Multiverse var. Universe, Main ile benzer bir yerdeyken, Multiverse, yasal sıkıntılar nedeniyle dağıtıma dahil edilmeyen paketlerden oluşuyor. Bu yasal sorunlara bir örnek, daha önce sözettiğimiz DVD kod çözücüleri. Bunlar, ABD'de yasadışı olduğu için, dahil edilmeleri durumunda Ubuntu'nun ABD'de dağıtımı için olası bir engel durumundalar. Ancak yasal açıdan bir sorun olmadığı yerler için indirmek de çok kolay, hatta gerektiği zaman Ubuntu otomatik olarak indirip kuruyor.
Kullanım izlenimleri ve sonuç
Kullanım açısından son kullanıcı Pardus ile karşılaştırmak isteyebilir. Baştan söyleyelim, fikir ve teknik açılardan Pardus ile Ubuntu çok farklı yerlerde. Bir kere Ubuntu Gnome masaüstü kullanırken, Pardus KDE etrafında şekilleniyor. Ayrıca Ubuntu'nun herhalde Debian köklerinden gelen bir serbest yazılım bağlılığı var. Pardus'ta ise serbest yazılıma verilen ağırlık, kullanıcı deneyimi uğruna biraz azaltılmış.
Kurulum açısından Ubuntu'nun çalışabilir CD'de gelmesi ufak da olsa öne geçiriyor. Windows bölümünden ayar aktarma yardımcısı da bir artı; Pardus yaz stajı projelerine bakılırsa Pardus'a da böyle bir araç geliyor. Disk bölümlendirme aracı yine Pardus'a göre daha gelişmiş. Biraz daha deneyimli kullanıcılar için Ubuntu'nun kurulumu daha başarılı, ancak Pardus deneyimsiz kullanıcı için daha basit kuruluyor.
Sistem açılışından itibaren kullanımda Pardus biraz daha önde. Ubuntu'da gerek NTFS bölümlerinize okuma / yazma kipinde ulaşmak için, gerekse video dosyalarınızı oynatabilmek için en azından Paket Yöneticisi'ne girip birkaç yazılım ve kod çözücü kurmanız gerekiyor. Pardus ise NTFS disklerini doğrudan ntfs-3g ile okuma-yazma kipinde bağlıyor, sahipli ve kapalı kaynak kod çözücüleri kendi içinde getiriyor. Ubuntu'nun devasa paket depoları ise sayısal üstünlük sağlıyor, ancak Pardus'ta da en gerekli uygulamalara ulaşabiliyorsunuz ve paket sayısı hızla artıyor.
Sonuçta eğer Pardus ve Ubuntu arasında kaldıysanız, üstünlük açısından değil, tercihlerinize göre değerlendirin. Editörünüzün kişisel fikrini sorarsanız; masaüstünde Pardus, dizüstünde Ubuntu şeklinde olurdu. Pardus, paket miktarı Ubuntu'yla yarışamasa da temel masaüstü kullanımı açısından istekleri daha hızlı karşılıyor. Ancak Gnome masaüstü ortamı, KDE'ye göre çok daha temiz. Bu da tipik olarak küçük dizüstü sistem ekranlarında kullanışlılığı artıran bir etken.
Ubuntu'yu edinmek için şu sayfadakilerden birini seçebilirsiniz. İnternetten indirmek en hızlı yöntem, ayrıca satın alma ve ücretsiz gönderme seçenekleri de bulunuyor.
Forumdan bir okuyucumuzun hatırlatmasıyla Ubuntu ile ilgili bahsetmediğimiz bir noktayı ekleyelim. Ubuntu etkin ve yardımsever bir kullanıcı tabanına ve böylece belgelendirmeye sahip. ubuntuforums.org Ubuntu hakkında hareketli bir forum sitesi. Buzdolabında (The Fridge) ise Ubuntu kullanıcılarını buluşturan bir yapı var. Burada kullanıcılar haberleri, tartışmaları, hatta şakaları paylaşıyorlar. Türkçe içerik içinse forumlarıyla birlikte Ubuntu Türkiye sitesine uğrayabilirsiniz. Bu hatırlatması için okuyucumuza teşekkür ederiz.
Yazının orjinali http://www.pclabs.gen.tr/2007/05/18/ubuntu-704-feisty-fawn-incelemesi/ adresinde yayınlamaktadır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder